Afnám verðtryggðra neytendalána og möguleg lækkun fjármagnskostnaðar neytenda

Með tilvísun í grunnstefnu Pírata

1.1. gr. grunnstefnu Pírata um áherslu á upplýsta ákvarðanatöku.
2.1. gr. grunnstefnu Pírata um eflingu og verndun borgararéttinda.
4.5. gr. grunnstefnu Pírata um ábyrgð og getu einstaklinga til ákvarðanatöku.
6.1 gr. grunnstefnu Pírata um sjálfsákvörðunarrétt.

Með hliðsjón af

Álykta Píratar að

  1. Verðtryggingu neytendasamninga skal afnema.
  2. Setja þarf hámark á vexti húsnæðislána til neytenda.
  3. Fella skal niður allan kostnað við breytingu verðtryggðra lána yfir í óverðtryggð.
  4. Stofnkostnaður vegna nýrra lána skal miðast við raunverulegan fastan kostnað lánveitanda vegna skjalagerðar, samkvæmt fyrirliggjandi gjaldskrá sem lá fyrir við gerð lánasamnings. .
  5. Leita skal allra leiða til að lækka fjármagnskostnað neytenda enn frekar.
  6. Samræma skal þessar aðgerðir við aðrar stefnur Pírata í efnahagsmálum.

Greinargerð:

Markmið með stefnunni er að tryggja hag neytenda gagnvart lánastofnunum og öðrum samningsaðilum sem bjóða upp á verðtryggða lánasamninga sem og aðra lánasamninga.

  1. Píratar vilja því afnema verðtryggingu af öllum nýjum neytendasamningum, sem hér vísar til dæmis til verðtryggða húsnæðislána, verðtryggða húsaleigusamninga, verðtryggða bílasamninga og annarra verðtryggðra fjárskuldbindinga neytenda. Afnámið er þýðingamikil framkvæmd og alveg nauðsynleg til þess að koma á eðlilegum kjörum í neytendasamningum. Með afnámi verðtryggingar á neytendalánum yrðu slík lán í raun aftengd frá hinni séríslensku vísitölu neysluverðs þar sem húsnæðiskostnaður er innifalinn.

  2. Til að koma í veg fyrir að lánveitendur hækki útlánsvexti húsnæðislána í kjölfar afnáms verðtryggingar, er nauðsynlegt að löggjafarvaldið setji vaxtaþak á öll húsnæðislán, enda eru fordæmi fyrir slíkum aðgerðum bæði hér á Íslandi og í öðrum vestrænum ríkjum. (Sjá t.d. minnihlutasérálit Vilhjálms Birgissonar fulltrúa í sérfræðingahópi forsætisráðherra um afnám verðtryggingar, sbr. heimildalista.)

  3. Til að bæta hag neytenda og tryggja árangur í afnámi verðtryggðra samninga er nauðsynlegt að fella niður öll helstu gjöld sem hamlað geta því að fólk endurfjármagni eða umbreyti verðtryggðum lánum í óverðtryggð, kjósi fólk að gera slíkt. Þetta gæti t.d. verið tímabundin aðgerð á meðan skipt er yfir í óverðtryggt kerfi. Slíkur skiptikostnaður er ein helsta aðgangshindrunin á íslenskum bankamarkaði sem viðheldur fákeppni á kostnað neytenda, og slíkum hindrunum er því brýnt að ryðja í burtu. (Sjá m.a. skýrslu Samkeppniseftirlitsins, „Fjármálaþjónusta á krossgötum“, kafla 11 a, sbr. heimildalista.)

  4. Til þess að lækka fjármagnskostnað neytenda er rétt að krefjast þess að heildarkostnaður vegna nýrra lánasamninga miðist við raunkostnað lánveitanda vegna skjalagerðar skv. fyrirliggjandi gjaldskrá. Slíkt væri mikil búbót fyrir neytendur, enda gjaldtaka lánastofnana oft óhófleg og óréttlát fyrir einstaklinga sem lánþega. Þannig yrði m.a. prósentutengdum lántökugjöldum útrýmt, sem þekkjast varla á öðrum Norðurlöndum og eru beinlínis bönnuð í Svíþjóð, samkvæmt athugun fjármála og efnahagsráðuneytisins í mars 2016. Þetta má athuga sérstaklega í tengslum við lagalegan aðskilnað viðskiptabanka og fjárfestingarbanka.

  5. Rétt er að ítreka að það eru fleiri skref sem stíga má til að vernda neytendur gagnvart fjármagnskostnaði, s.s. að aðstaða Íbúðalánasjóðs til útlána verði ekki lakari en annarra lánveitenda, að íhuga vaxtalaus lán Seðlabanka til Íbúðalánasjóðs, Seðlabanka verði heimilt að lána til opinberra aðila, að aðskilja starfsemi viðskiptabanka og fjárfestingarbanka, aukna bindiskyldu útlánastofnana og þar með viðskiptaöryggi viðskiptavina ásamt því að kveða á um að eingöngu viðskiptaskiptabankar njóti innstæðutryggingar sem byggist á lögveði í eignum þeirra.

Heimildir

Tillögu þessari hefur verið hafnað með atkvæðagreiðslu.
Tilheyrandi mál:Afnám verðtryggðra neytendalána og möguleg lækkun fjármagnskostnaðar neytenda

Útgáfur

# Staða Höfundur Lýsing
1 Hafnað bjornlevi