Samþykkt: Fjölmenningarstefna 2024

Fjölmenningarstefna - 2024

Með vísan í grunnstefnu Pírata:
Gagnrýnin hugsun og upplýst stefna
Borgararéttindi
Með vísan í samþykkta stefnur Pírata:
Fjölmenningarstefna 2021 og Almenn stefna um útlendinga 2016

Við Píratar Viljum:
Skilvirkari móttökukerfi
Endurhugsa ferlið við skráningu dvalar/búsetu fólks í landinu þannig að það verði ódýrara, skilvirkara, einfaldara og notendavænna. Mikilvægt skref í því er að sameina Útlendingastofnun og Þjóðskrá undir nafni hinnar síðarnefndu.
Hvetja fólk til virkari þátttöku í samfélaginu með því að auðvelda leiðina til ríkisborgararéttar.
Auka möguleika ríkisborgara landa utan EES til flutnings til Íslands.
Að öllum tegundum dvalarleyfa fylgi óbundið atvinnuleyfi.

Fólk á flótta
Að beiting matskenndra ákvæða útlendingalaga taki í reynd mið af mannúð, virðingu fyrir fólki og skilningi á aðstæðum þess.
Umsóknir um alþjóðlega vernd skulu almennt teknar til efnismeðferðar. Starfsfólk stjórnvalda fái þjálfun í menningarnæmi.
Að hætt verði án tafar að vísa fólki á flótta til ríkja innan Evrópu sem viðhafa ófullnægjandi og ómannúðleg hæliskerfi.
Að brottvísunum fólks sem hefur dvalið hér langdvölum, sérstaklega barna, verði hætt.
Að ákvörðun um frestun réttaráhrifa úrskurða kærunefndar útlendingamála vegna málshöfðunar sé tekin af dómara en ekki kærunefndinni sjálfri.
Að Ísland beiti sér fyrir því að Dyflinnarreglugerðinni verði breytt með það fyrir augum að auka sjálfsákvörðunarrétt umsækjenda og dreifa ábyrgðinni jafnt á milli aðildarríkja.
Að umsækjendum um alþjóðlega vernd verði tryggð mannsæmandi og örugg búseta á meðan á umsóknarferli stendur, þar sem þeim gefst færi á að taka þátt í samfélaginu. Að tryggð sé viðunandi heilbrigðisþjónusta, nauðsynlega lögfræðiaðstoð og aðgengi að úrræðum sem stuðla að virkri þátttöku í samfélaginu.
Að umsækjendum sé skipaður talsmaður/málastjóri sem fylgir þeim í gegnum ferlið frá upphafi til enda.

Réttindi erlends launafólks
Grípa til aðgerða til að stöðva víðtæk brot á réttindum erlends launafólks.
Tryggja að öllum sem hingað koma til starfa séu veittar réttar upplýsingar um réttindi sín.
Styrkja heimildir eftirlitsaðila, þ.m.t. stéttarfélaga, til öflunar nauðsynlegra gagna vegna meintra brota á réttindum launafólks.
Skýra viðurlög gagnvart brotlegum atvinnurekendum og tryggja markvissa beitingu þeirra.
Útvíkka skilgreininguna á vinnumansali að norrænni fyrirmynd þannig að hún nái utan um öll tilvik misneytingar á launafólki.
Tryggja öruggt og heilnæmt húsnæði fyrir erlent verkafólk.
Að íslensk stjórnvöld standi við skuldbindingar sínar á grundvelli samnings Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali. Tryggja þarf öryggi þolenda mansals, m.a. með veitingu dvalarleyfis og með því að veita þeim viðeigandi stuðning og aðstoð.
Efla greiningu og skráningu hugsanlegra þolenda mansals. Auðvelda þarf veitingu umþóttunarleyfa til þess að tryggja betur öryggi þeirra.
Skýra ábyrgð og verkaskiptingu innan málaflokksins á milli ráðuneyta, stofnana, sveitarfélaga og annarra aðila.
Tryggja fjármögnun þeirra úrræða sem taka við fólki sem leitar hjálpar vegna mansals.
Menntun
Að einstaklingar með erlendan bakgrunn hafi aðgang að fjölbreyttum menntunarúrræðum sem henta þeirra þörfum.
Að menntun erlendis frá sé metin að verðleikum og aðgengi tryggt að nauðsynlegu viðbótarnámi svo fólk geti nýtt sína menntun á íslenskum vinnumarkaði eins fljótt og auðið er.
Að nám í íslensku á öllum færnistigum sé aðgengilegt öllum án tillits til aldurs, uppruna, fjárhagslegrar stöðu eða vinnutíma.
Auka fjárhagslega hvata fyrir atvinnurekendur til að ráða einstaklinga sem þurfa að sækja íslenskukennslu, svo sem með því að setja á fót starfsmenntasjóð, veita afslátt af tryggingargjaldi eða með annars konar stuðningi.
Efla íslenskukennslu á leikskólastigi og bjóða börnum á öllum skólastigum sem ekki hafa öðlast færni í íslensku einstaklingsmiðaða kennslu án almennrar aðgreiningar þar sem því verður komið við.
Efla móðurmálskennslu barna af erlendum uppruna, enda eru sterk tök á móðurmáli grundvöllur að frekari máltöku.
Tryggja að erlendur bakgrunnur nema í framhalds- og háskólum hafi ekki áhrif á stöðu nemenda innan skólans.

Inngilding
Vinna að inngildingu fólks sem hingað flyst þannig að því séu tryggð tækifæri til að verða raunverulegur hluti af íslensku samfélagi. Það krefst aðkomu og framlags af hálfu samfélagsins alls.
Tryggja aðgengi allra að fræðslu um réttindi sín hér á landi og að hagnýtum upplýsingum um íslenska menningu og staðhætti. Tryggja þarf aðgengi að fjölbreyttum upplýsingum, allt frá því að nýta kosningarétt eða skila skattframtali, til samfélagslegra venja, t.d. við að fara í sund, matarboð eða tjaldútilegu.
Taka markviss skref til að taka vel á móti innflytjendum með fjölbreyttan bakgrunn hvaðanæva að úr heiminum, t.d. með eflingu fjölmenningardeildar Vinnumálastofnunar.
Grípa til aðgerða með sérstöku samfélagsátaki til að sporna við fordómum, útlendingahatri og hatursorðræðu og miða að því að byggja upp samfélag sem byggir á samkennd og samhug.

Greinargerð
Mannréttindi eru hornsteinn í hugmyndafræði Pírata og lýðræðissamfélaga. Tryggja þarf öllum íbúum mannréttindi óháð uppruna. Við viljum að þau sem hingað koma upplifi sig sem hluta af sanngjörnu lýðræðissamfélagi sem tekur vel á móti þeim og gerir þeim kleift að verða virkir þátttakendur sem tilheyra samfélaginu.
Núverandi fyrirkomulag móttöku innflytjenda á Íslandi hefur ítrekað verið gagnrýnt fyrir að vera flókið, tímafrekt og óskilvirkt. Endurhugsa og einfalda þarf alla málsmeðferð og kerfi sem taka á móti innflytjendum og fólki á flótta. Í stað kerfa sem byggja á hindrunum, tortryggni og andúð þarf nálgun sem byggir á mannúð, virðingu og einlægum vilja til að vinna með fólki sem sest hér að. Gera þarf ferlið skilvirkara og mannúðlegra og draga úr aðstöðumun fólks sem kemur frá löndum innan EES-svæðisins og þeirra sem upprunnir eru utan þess og njóta ekki verndar fjórfrelsis EES.
Grípa þarf til markvissra aðgerða gegn brotum á réttindum erlends launafólks og vinnumansali og tryggja þolendum öryggi og viðeigandi stuðning. Tryggja skal aðgengi einstaklinga með erlendan bakgrunn að fjölbreyttum menntunarúrræðum og íslenskukennslu sem hentar þeirra aðstæðum.
Inngilding fólks krefst aðkomu samfélagsins alls. Efla þarf samkennd og samhug í samfélaginu og sporna við fordómum, útlendingahatri og hatursorðræðu. Fjölmenning er fjársjóður og ólíkur uppruni okkar auðgar heildina. Nýstárlegar hugmyndir kvikna ekki út frá einsleitni, heldur út frá samtali og samvinnu fjölbreyttra einstaklinga.